DE GRAAIPOLITIEK. SLIEP IEDEREEN SOMS?

Ik weet niet in welk land de Belgische journalisten tot nu toe hebben geleefd, maar ineens hebben ze ontdekt dat er zoiets bestaat als betaalde mandaten voor politici. Dat deze kaste op deze manier al een eeuwigheid royaal hun zakken vult, is blijkbaar aan hen altijd voorbijgegaan. Het zegt veel over de huidige journalistiek in ons land, dat zich alleen nog beperkt tot berichtgeving en nietszeggende commentaren, en waar de onderzoeksjournalistiek bijna totaal in het verdomhoekje is verdwenen.

Maar de dag van vandaag kan je geen krant meer openslaan of de meeste hoofdartikels handelen erover hoe onze politieke vertegenwoordigers zich mateloos hebben bediend van deze geldberg.

Het kon natuurlijk niet anders dan dat het hele verhaal begon in Wallonië, waar de arrogantie van de dominerende partij PS blijkbaar nog altijd van ongehoorde omvang is.

De buitensporige verloningen van politici kwam voor eerst duidelijk in het vizier bij Publifin, een intercommunale die is ontstaan uit enkele Luikse entiteiten, allemaal actief in de energiedistributiesector. Je had natuurlijk kunnen vermoeden dat het woord ‘energie’ zou opduiken. In het bestuur van de Luikse lokale vereniging ‘Le pigeon socialiste, valt er natuurlijk geen sou te rapen. De lokale politici die een zitje hebben in de adviesraden van Publifin ontvangen er mooie bedragen voor: tussen de 1.300 en de 2.800 euro bruto per maand. Je kon gerust een voetbalwedstrijd meepikken, want het geld werd je sowieso toch uitbetaald.

Op 20 december 2016 onthulde het weekblad Le Vif/Express dit verhaal, na een tip van schepen Cédric Halin (CDH) van de Luikse gemeente Olne. Nu zou je kunnen denken dat iedereen tevreden zou zijn over de onthullingen, maar dat was buiten zijn eigen partijvrienden gerekend, en ook zo goed als zeker buiten de hele politieke kaste. Ze waren hem liever kwijt dan rijk. Wat zijn in deze kringen nu weer de synoniemen voor ‘klokkenluider’? Ah ja, een stielbederver of nestbevuiler.

De N-VA-slogan in gedachten ‘Wat Wallonië doet, doet Vlaanderen beter!’ kon ons landsdeel natuurlijk niet slechter doen. En het was weer een rode burcht die trilde op haar grondvesten. In het begin van deze maand barstte er in Gent, je weet wel de stad met de beste burgemeester van de wereld, een schandaal uit rond de NV Publipart. De activiteiten van deze naamloze vennootschap is omgeven met een mistige waas. Ze zou vooral beleggen in aandelenfondsen, zelfs het woord chemische wapens valt, en participeren in andere intercommunales. Voor de stad Gent maakten leden van de SP.A, Open VLD en CD&V-meerderheid deel uit van het bestuur. Het telt 17 leden en kreeg in 2015 een vergoeding van ongeveer 360 000 EUR uitbetaald, omgerekend zowat 20.000 euro bruto per kop.

Tot januari 2017 zat ook Tom Balthasar, zoon van… … … … ., als schepen van Stadsontwikkeling voor de SP.A in dit bestuur. Hij heeft wellicht niet uit ethische redenen zijn ontslag gegeven, maar omdat hij de SP-A-lijst zou trekken bij de volgende gemeenteraadsverkiezingen.

Het was een zekerheid dat zijn belangrijkste opponent in Gent Siegfried Bracke zou worden, het vroegere VRT-fatje met het strikje, de man die Freya Van den Bossche in het voetlicht zette en ongeziene politieke opportunist. Deze man heeft bij onze nationale televisiezender altijd een socialistisch paard bereden, maar toen hij het risico liep op een zijspoor te belanden, ruilde hij zijn rijdier zonder enig probleem in voor een Vlaams-nationalistisch strijdros, dat hem meer status en haver bezorgde. Met zo een voornaam werd hij natuurlijk graag verwelkomd door Bart De Wever en er was voor Siegfried een belangrijke rol weggelegd in steile opgang van de N-VA, die zelfs leek op de grootsheid van een Wagneriaanse opera.

Op zijn nieuw strijdros zat Bracke in de boksring van de Gentse gemeenteraad, waar de SP.A door de Publipart-affaire volledig verslagen in de touwen lag. Deze kans kon hij niet aan zich voorbij laten gaan en hij begon ongenadig in te hakken op de socialisten. Deze actie zou hem zeker op een nog beter blaadje brengen bij zijn grote baas, die het liefst alle socialisten zou vermalen tot voer voor de vissen.

Maar Bracke was in zijn zot van glorie zijnde overmoed wel een ding vergeten. Hij graaide nog meer dan Tom Balthasar.

Het bleek dat hij naast zijn riante loon als kamervoorzitter zich nog rijkelijker liet vergoeden. Bij Telenet, de beheerder van het belangrijkste kabelnetwerk in Vlaanderen, vangt hij 12.000 euro per jaar en 2.000 euro per vergadering. Bracke was waarschijnlijk het spreekwoord: ‘De pot verwijt de ketel dat hij zwart ziet' vergeten.

Iemand met enig schaamtegevoel zou eerder onder de tafel wegkruipen, dan iemand te beschuldigen van zijn zakken te vullen, maar dan moet je natuurlijk niet vol zijn van hybris, zoals deze van het linkse socialisme tot het rechtse vlaams-nationalisme bekeerde opportunist.

In de poel van de betaalde mandaten komt er nog een ander figuur bovendrijven. En weer is het een lid van de meest rechtlijnige partij van Vlaanderen. De man heet Koen Kennis en is voor de N-VA-schepen voor financiën, mobiliteit, toerisme, binnengemeentelijke decentralisatie en middenstand. Hij blijkt de kampioen van Vlaanderen te zijn in het verzamelen van betaalde niet betaalde mandaten. Ik heb deze man in een vorig leven gekend en hij is een typisch voorbeeld van het gezegde: ‘Als je iemand koopt voor het bedrag wat hij waard is en je verkoopt hem voor het bedrag dat hij denkt waard te zijn, dan ben je miljonair’. Enige vorm van hoogmoed, eufemistisch gesproken, is hem dan ook niet vreemd.

Is er nu een verschil tussen hoe de SP.A en hoe de N-VA de zaken aanpakken?

De SP.A kiest de weg van de schadebeperking. De kop van Tom Balthasar rolt. Hij mag zijn dromen, om burgemeester van Gent te worden, opbergen. Van de honger omkomen zal hij zeker niet. De kameraden zullen daar wel voor zorgen.

Maar Bart De Wever gaat in de aanval en blijft zijn partijgenoten ‘Bracke en Kennis’, lees ik dit wel goed, door dik en dun steunen. Het is weer een ander die het heeft gedaan. Zo verwijt hij Kristo Calvo een nestbevuiler te zijn. De andere groene man Wouter Van Besien countert met de terechte woorden: ‘Wat Bart De Wever zegt, is: als het mijn vrienden zijn, is het geen probleem. Als het mensen van andere partijen zijn wel.’

Het kenmerkt weer voor de zoveelste keer de psychologische toestand van De Wever. ‘’t Is altijd de schuld van een ander.’ Maar ja, sommige mensen nemen nooit de schuld op zichzelf. Dit zegt veel over hun karakter.

In een zaak heeft De Wever wel het gelijk aan zijn kant. Het landschap van betaalde mandaten is historisch gegroeid. Niemand nam er ooit aanstoot aan. Ook de pers vond het zelden nodig om zijn neus hier af en toe in te steken.

Waarom staan deze mandaten dan nu wel volop in de belangstelling? Daar hebben we alleen het gissen naar, maar ik wil wel een poging wagen. Het politieke landschap is de laatste jaren sterk veranderd. De strijd is veel heviger geworden. Werd vroeger het speelveld vooral beheerst door 'heren van stand' van de drie traditionele partijen van christendemocraten, socialisten en liberalen, dan staan er tegenwoordige veel meer spelers op het veld. Het spel is verworden tot een: ‘Catch him if you can’.

In de gouden jaren 60 zat ons land in de positieve stroom van de welvaart. Na de tweede wereldoorlog dacht iedereen dat de bomen tot in de hemel zouden groeien. De meeste gezinnen konden, naar de maatstaven van die tijd, goed leven van één inkomen. Er was natuurlijk wel de algemene staking tijdens de winter van 1960-1961 tegen de Eenheidswet van de regering Eyskens, maar dit was in het begin van dat decennium.

Tegenwoordig liggen de kaarten wel even anders. De man in de dorpsstraat, hoe haat ik dit woord, ziet dat de bomen van de welvaart minder hard groeien. Sommige beginnen er zelfs kaal bij te staan. De bestaansonzekerheid neemt toe en dit brengt een verruwing van de samenleving met zich mee. Het kan natuurlijk niet anders dat dit ook doorwerkt in de politiek.

Maar als burger mogen we één zaak niet uit het oog verliezen. Dat de uitwas van de politieke mandaten aan de oppervlakte komt, heeft absoluut niets te maken met enige vorm van zielszuivering van onze politieke klasse. Het is niet zo dat de partijvoorzitters zich bewust waren van deze scheefgegroeide situatie en rond de tafel zijn gaan zitten, in een periode dat het voor de bevolking inleveren geblazen is. Dat doet de politiek nooit. Zo schiet alleen maar in gang na de feiten en probeert dan altijd alles zo veel mogelijk bij het oude te laten.

Na een periode van elkaar de duivel te hebben aangedaan, zal er een andere strijd losbarsten. Welke partij heeft het zuiverste zieltje? Langzamerhand zal de storm dan gaan liggen en wat gebeurt er dan? De karavaan trekt gewoon verder. Amen.

EPILOOG

Enkele dagen later kwam er nog een ‘graaister’ boven water. Het was mijn ex-collega Leen Verbist. Ik heb haar vroeger altijd gekend als een verstandige vrouw, met beide voetjes stevig op de grond.

Van Koen Kennis, de vleesgeworden arrogantie, was ik absoluut niet verbaasd toen zijn lijst met mandaten bekend werd. Het is zelfs mogelijk dat hij het niet alleen voor het geld deed, maar vooral om zijn ego te strelen.

Van Leen Verbist schrok ik wel. Als je geen bestuurslid meer bent bij Telenet en dit bedrijf stort je in het totaal 30 000 EUR, laat het dan nog zijn op de rekening van je man, al is dit ook al vreemd, dan moeten er toch alarmbellen beginnen te rinkelen. Dan weet je toch met een aan de zekerheid grenzende waarschijnlijkheid dat dit vroeg of laat aan het licht komt. Vooral als de centen geld bedoeld waren voor onze mandatenkampioen Koen Kennis.

Als er zo een bedrag op je bankrekening verschijnt, zijn er twee mogelijkheden. Of je neemt contact op met het bedrijf in kwestie en vraagt om de zaak recht te zetten. Of je houd je van ‘den domme’ met de gedachte in het achterhoofd: ‘We zien wel wat ervan komt’. En wie zien wat er is van gekomen. Leen Verbist is haar zitje in de gemeenteraad kwijt.

Ook het verhaal over Siegfried Bracke kreeg een vreemde wending. Nadat de Gentse N-VA-potentaat alle zonden van de wereld over zich heen had gekregen, bleek het dat hij, nadat hij was verkozen tot kamervoorzitter, nooit nog een euro van Telenet had gezien.

Dus eerst laat je toe dat Daniël Termont met je de vloer aanveegt, wat deze maar al te graag deed om de aandacht van zijn eigen op centen beluste, socialistische kameraden af te leiden, en later ontdek je dat je geen cent hebt ontvangen. Politici: het blijven rare wezens.

Antwerpen, 17 februari 2017

François Thijs,

noch meester, noch knecht.