FRANCOIS THIJS
NOCH MEESTER, NOCH KNECHT
CHARLES DE GAULLE VERDIENT ZEKER ZIJN PLAATS IN HET RIJTJE VAN DE GROOTSTE EUROPEANEN
Ik begin deze column met het idee, dat in het hoofd van wijlen generaal De Gaulle speelde, toen Frankrijk in 1966 de NAVO verliet. Het leek hem ongeloofwaardig dat de Verenigde Staten zichzelf ooit in gevaar zouden brengen om hun Europese bondgenoten te beschermen. Hij meende dat elk land zijn eigen broek moest ophouden voor zijn verdediging. Van 1966 tot 1996 maakte dat land dan ook geen deel uit van het bondgenootschap. Frankrijk ontwikkelde zijn eigen kernmacht, onder de naam ‘Force de Frappe!’ In 1996 schaarde Frankrijk zich opnieuw onder de paraplu van de NAVO. Of moet je zeggen onder de paraplu van de Verenigde Staten. Charles De Gaulle lag dan al lang onder de zoden.
Sedert de oprichting van de NAVO in 1949 zijn bijna alle West-Europese landen, en later ook die in Oost-Europa, trouw achter de Amerikaanse broer blijven aanlopen. De dertig jaar dat Frankrijk er geen deel van uitmaakte is de enige smet op het blazoen. De Verenigde Staten waren daar niet rouwig om, omdat veel van die NAVO-landen enorme afzetmarkten waren voor hun oorlogstuig. Denk maar aan hun straaljagers, met laatste in het rijtje de F-35 Lightning II.
De Verenigde Staten begonnen tijdens de Tweede Wereldoorlog met de ontwikkeling van hun militair industrieel complex. Maar het heeft slechts na de tweede wereldbrand een enorme vlucht genomen. En het geld daarvoor moest natuurlijk van ergens komen. In de grootste democratie (?) ter wereld ging dit ten koste van de sociale zekerheid. Op dat gebied lijken de Verenigde Staten een ontwikkelingsland. Zie maar naar de daar heersende armoede. Ik weet niet of het nu nog zo is, maar ooit was de sterfte van baby’s bij onze grote broer hoger dan bijvoorbeeld in het communistische Cuba. De tweede bron van inkomsten was de verkoop van het oorlogstuig over de hele wereld. Ook West-Europa was een gretige afnemer.
Nu hebben de Verenigde Staten altijd veel meer geld in bewapening geïnvesteerd dan de westerse bondgenoten. Een richtlijn bepaalt dat NAVO-landen 2 % van hun bruto binnenlands product aan verdediging zouden moeten besteden. De Verenigde Staten zitten daar ver boven, maar in Europa namen sommige landen dit niet al te letterlijk. Waaronder ons landje. De vorige Amerikaanse presidenten hebben dit meestal met de mantel der liefde bedekt, maar met Donald Trump waait er nu een andere wind. Hij vraagt zich af waarom de Verenigde Staten in dit bondgenootschap de zwaarste lasten zouden moeten dragen, terwijl het toch de veiligheid van alle leden garandeert. Hij dreigt er zelfs mee om zich terug te trekken uit de NAVO.
In Europa begint langzamerhand door de dringen dat dit mogelijk toch geen loze dreiging van Trump. In de meeste hoofdsteden sloeg een lichte paniek toe, omdat men begon te beseffen, dat men vanaf nu niet meer zo lichtzinnig zou kunnen omgaan met die 2 %. Als je dan weet dat veel landen in het oude continent met enorme overheidstekorten worstelen. Met Frankrijk op kop, maar ook België. Dat de economie in Duitsland kwakkelt. Een industrieland bij uitstek. Plannen maken is makkelijk, maar daarvoor het nodige geld vinden, dat is van een heel andere orde.
De meest bekende slogan van Donald Trump luidt: ‘Amerika First’ Natuurlijk dachten alle vorige Amerikaanse presidenten daar ook zo over, maar het werd nooit zo duidelijk geformuleerd. Vierenvijftig jaar na de dood van Charles De Gaulle wordt de waarheid van zijn woorden bewezen. Het leek hem ongeloofwaardig dat de Verenigde Staten zichzelf ooit in gevaar zouden brengen om hun Europese bondgenoten te helpen.
Donald Trump is net president. We weten nog niet hoe heet de soep zal worden opgediend. Maar dat er wat gaat veranderen staat buiten kijf. En de roep om een eigen Europese strijdmacht klinkt elke dag luider. Of dit zo makkelijk is, is een andere vraag. Er bestaan namelijk grote verschillen tussen deze kant van de Atlantische Oceaan en de overkant.
De Verenigde Staten zijn een eengemaakte natie en hangen voor hun geopolitiek niet af van hun staten. De Europese Unie is een los samenwerkingsverband en als het erop aankomt denken hun leden natuurlijk eerst aan hun eigen belangen. Probeer die maar eens op één lijn te brengen.
Voor de ontwikkeling van een eigen wapenindustrie is veel geld nodig. Probeer dat maar te vinden in deze moeilijke economische tijden.
Door de oorlog in Oekraïne zijn wij afgesneden van goedkope energie. Die onder andere de Verenigde Staten ons graag leveren aan hogere prijzen.
Daarom hoort Charles de Gaulle in de categorie van de grote Europeanen. Hij zag als een van de weinigen in, dat voor de Verenigde Staten altijd het eigenbelang op de eerste plaats kwam. Terwijl de andere gezagdragers, vooral de secretarissen-generaal van de NAVO, bewust of onbewust, hun kop in het zand staken.
Antwerpen, 12 november 2024
François THIJS,
noch meester, noch knecht.
François THIJS | 2016 - 2024
Alle rechten voorbehouden